Το όργιο της ανεκτικότητας, μια παράσταση του Γιαν Φαμπρ

ΑΝΟΧΗ – ΕΝΟΧΗ

Jan Fabre/ Troubleyn “Orgy of Tolerance”

“Everything’s available,
And when I say everything I mean each and everything You’d ever imagine ”

«Κυνισμός είναι για εμένα αυτό το όργιο ανεκτικότητας που εκτυλίσσεται στην κοινωνία μας. Δεν ξέρω για την Ελλάδα αλλά στη χώρα μου, π.χ., το να μιλάς με την Ακροδεξιά έχει γίνει μέρος μιας ανεκτικότητας που πρέπει να δεχθούμε. Αυτή η ανεκτικότητα είναι αφόρητη».

Ο 50χρονος Βέλγος καλλιτέχνης Jan Fabre, ένας homo universalis της εποχής μας, θα παρουσιάσει στο Παλλάς με την ομάδα του, Troubleyn, την καινούργια ανατρεπτική παραγωγή του, «Orgy of Tolerance», η οποία θα ανέβει στα μεγαλύτερα θέατρα παγκοσμίως και θα έρθει στην Αθήνα στα πλαίσια περιοδείας της.

Ο Jan Fabre είναι ένας μοναδικός καλλιτέχνης. Εικαστικός, χορογράφος, σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας αναζητεί το όλον μέσα από τα έργα του και αναγνωρίζεται ως μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στη σύγχρονη τέχνη.

Είναι ο δεύτερος εν ζωή εικαστικός καλλιτέχνης του οποίου το έργο παρουσιάζεται στο Λούβρο στην πτέρυγα της Φλαμανδικής Ζωγραφικής, παράλληλα και σε διάλογο με τα έργα μεγάλων Φλαμανδών Ζωγράφων.

Οι θεατρικές παραγωγές του διακρίνονται από τη συνεχή έρευνα για την απόλυτη ομορφιά και την πνευματικότητα και έχουν ανέβει σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική, την Ιαπωνία και την Αυστραλία. Κάθε νέα του σύλληψη αποτελεί παγκόσμιο καλλιτεχνικό γεγονός, απασχολεί τον κόσμο της τέχνης σε όλο της το φάσμα και προκαλεί έντονες συζητήσεις.

Ο ίδιος όπως και η τέχνη του είναι ένας άνθρωπος ανατρεπτικός στη βάση του με πολλές ιδιότητες και πολύμορφες δημιουργίες, χορογραφικές και σκηνοθετικές άρρηκτα συνδεδεμένες με το εικαστικό του πρόσωπο.

Στην καινούργια του παραγωγή Orgy of tolerance (Το όργιο της ανεκτικότητας), διεισδύει στα βάθη της ύπαρξης, σαν σπηλαιολόγος, για να εξερευνήσει τα όρια της κανονικότητας.
Σχολιάζει αυτό που θεωρείται σήμερα κανονικό, αυτό που έχει προκύψει από μια σειρά σιωπηρών, ανείπωτων κανόνων που ισχύουν στην κοινωνία μας.

Για τον Fabre όμως, οι ισχύοντες κανόνες έχουν προκύψει από καταστάσεις πίεσης, οι ειλικρινείς και καθαρές συμφωνίες εκλείπουν. Τα πάντα είναι ανεκτά, ως κανονικά, όλα είναι διαθέσιμα και όλα μπορεί να αγοραστούν με μια πιστωτική κάρτα.

Το όργιο της ανεκτικότητας αντανακλά τον κυνισμό της εποχής μας, αυτό που εκτυλίσσεται στην κοινωνία γύρω μας. Με την παράστασή του επιχειρεί να δώσει διέξοδο σε ό,τι αδυνατεί να καταλάβει με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Με μουσικούς, χορευτές και ηθοποιούς ζωγραφίζει το προσωπικό του πανόραμα της ανεκτικότητας. Kαρτούν και καταγγελία συγχρόνως στο φρέσκο 21ο αιώνα.

Το «Όργιο της ανεκτικότητας» είναι μια ακραία αναφορά στον κόσμο της υπερβολής και μια σουρεαλιστική συνομωσία ενάντια σε έναν αναίσχυντο κόσμο.

Σύλληψη, σκηνοθεσία, χορογραφία και σκηνογραφία: Jan Fabre

Δραματουργία: Miet Martens

Περφόρμερ: Linda Adami, Christian Bakalov, Katarina Bistrovic-Darvas, Annabel Chambon, Cedric Charron, Ivana Jozic, Goran Navojec, Antony Rizzi, Kasper Vandenberghe

Μουσική, στίχοι: Dag Taeldeman

10 και 11 Ιουνίου 2009 στις 9 μ.μ.

——–

Ανοχή σημαίνει κυνισμός

Ο κορυφαίος Βέλγος εικαστικός-χορογράφος-σκηνοθέτης και θεατρικός συγγραφέας Γιαν Φαμπρ παρουσίασε πριν από λίγες μέρες στο Παρίσι το νέο του θέαμα, «Το όργιο της ανεκτικότητας». Αυτήν την κατά μέτωπο επίθεση σε μια κοινωνία που θεωρεί τα πάντα φυσιολογικά και εξαφανίζει τις αξίες, θα δούμε στις 10 και 11 Ιουνίου στο «Παλλάς»

Υπάρχουν όρια στην ανοχή; Γελάμε με ρατσιστικά ανέκδοτα; Μπορούμε να διαφύγουμε από τον καταναλωτισμό και τη χυδαιότητα; Μπορούμε να ξεχωρίσουμε το αληθινό από το κάλπικο σε μια κοινωνία που στηρίζεται στην ψευδαίσθηση;

Η νέα δουλειά του Γιαν Φαμπρ, που έρχεται στις 10 και 11 Ιουνίου στο «Παλλάς», στην Αθήνα, και που την περασμένη εβδομάδα είδαμε στο παρισινό Theatre de la Ville, επιβεβαιώνει ότι ο Φλαμανδός καλλιτέχνης διανύει μία από τις πιο ώριμες, θεατρικά, περιόδους του (στο περασμένο Φεστιβάλ της Αβινιόν παρουσίασε ένα εξαιρετικό σόλο με την Ιβάνα Γιόζιτς).

Η παράσταση έχει τίτλο «Το όργιο της ανεκτικότητας» και εννέα εξαιρετικούς περφόρμερ, που φτάνουν στα άκρα: αδηφάγες καταναλώτριες γεννούν τρόφιμα σε πλαστικές συσκευασίες μέσα σε καρότσια του σούπερ μάρκετ, πάμπλουτες αστές συνευρίσκονται ερωτικά με καναπέδες Τσέστερφιλντ, ενώ φαντασιώνονται πως η τσάντα τους «Λουί Βουιτόν» αποκτά απογόνους, μεγαλοεπιχειρηματίες απαριθμούν πόσους μουσουλμάνους και πόσους Εβραίους έχουν στη «συλλογή» τους, προπονητές με καραμπίνες στον ώμο προπονούν ανελέητα τους αθλητές τους στην… εκσπερμάτωση.

Με χιούμορ καυστικό και ευρηματικότητα ο εικαστικός, σκηνοθέτης, χορογράφος και συγγραφέας από την Αμβέρσα οργανώνει μια μετωπική επίθεση στις προκαταλήψεις και τα ταμπού της σύγχρονης κοινωνίας: τον καταναλωτισμό, τον νεοπλουτισμό, τον ρατσισμό, τον εθνικισμό, τον συντηρητισμό, τον κοινωνικό έλεγχο, την παγκοσμιοποίηση, την ηθική, το ολυμπιακό ιδεώδες, αλλά και την πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα.

Ο περφόρμερ Γκόραν Νάβογετς, νέο «διαμάντι» του Γιαν Φαμπρ, απομυθοποιεί τον Αμερικανό πρόεδρο σε ένα απολαυστικό νούμερο καμπαρέ, που επιβεβαιώνει την επιτακτική ανάγκη των καλλιτεχνών να ασκήσουν άμεση κριτική στην πολιτική επικαιρότητα (πρόσφατα ο χορογράφος Γουίλιαμ Φόρσαιθ έδωσε στη νέα του δουλειά τον ειρωνικό τίτλο «Yes, we can’t» παραφράζοντας το προεκλογικό σλόγκαν του Ομπάμα).

Ο Γιαν Φαμπρ δεν διστάζει μάλιστα να δηλώσει: «Ηρθε η στιγμή να κάνω μια παράσταση ανοιχτά πολιτική. Σήμερα όλα αγοράζονται, τα πάντα είναι δυνατά, όλα είναι φυσιολογικά. Πού βρίσκεται η αληθινή επιθυμία; Η ανταγωνιστική κοινωνία μεταμορφώνει τον οργασμό σε περφόρμανς. Οι αξίες εξανεμίζονται μέσα σε αυτή τη θριαμβεύουσα κανονικότητα. Η άκρα Δεξιά εμφανίζεται χωρίς κόμπλεξ. Και η ανθρωπιά διαλύεται στον κόσμο της αγοράς. Γιατί αυτή η ανοχή δεν είναι παρά μια μάσκα που καλύπτει οικονομικά συμφέροντα».

Εχοντας κατακτήσει έναν εξαιρετικό ρυθμό, το «Οργιο της ανεκτικότητας» συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά του Φλαμανδού καλλιτέχνη: η ποίηση συνυπάρχει με το κιτς, η κοινοτοπία με στιγμές αληθινής έμπνευσης, το χάος με την αυστηρή γεωμετρία. Το τελικό μίγμα είναι εκρηκτικό και αριστοτεχνικά ζυγισμένο: οι θεατρικές σκηνές -φόρος τιμής στους Μόντι Πάιθονς- εναλλάσσονται σοφά με τις χορογραφημένες σκηνές χαρίζοντας στην παράσταση μια ομοιογενή αποσπασματικότητα. Ο Φαμπρ εγκαταλείπει τις μνημειακές, ελεγειακές συνθέσεις του για να επιστρέψει στο καθημερινό – όχι για να το καταγράψει όπως ακριβώς είναι, αλλά για να μας δώσει ένα παραμορφωμένο ομοίωμά του. Η πραγματικότητα μεγεθύνεται ώς την υπερβολή δοκιμάζοντας τα όρια της αν(τ)οχής μας.

Η σκηνή με τους περφόρμερ να στέκονται μπροστά στο κοινό και να βρίζουν τους πάντες και τα πάντα, από τον ίδιο τον Φαμπρ ώς τον υπουργό Πολιτισμού (άμεση αναφορά στο σκάνδαλο που είχε δημιουργηθεί στο παρισινό θέατρο πριν από πέντε χρόνια στην πρεμιέρα του «Crying body»), ανεβάζει ακόμα περισσότερο τη θερμοκρασία της παράστασης. Παρά τις ανοιχτές προκλήσεις, το κοινό επιφύλαξε μια ιδιαίτερα θερμή υποδοχή στο «Οργιο της ανεκτικότητας» κάνοντας τους Γάλλους κριτικούς να ανησυχούν: υπάρχει κάτι που μπορεί ακόμα να σοκάρει το κοινό;

———-

ΤΟ ΒΗΜΑ

Εικαστικός, σκηνοθέτης, σκηνογράφος και χορογράφος, ο φλαμανδός καλλιτέχνης ήρθε στην Αθήνα και μας μίλησε για τον κίνδυνο που κρύβει η ανοχή και για την πίστη ως αντίθετο της ιδεολογίας

Γιαν Φαμπρ

εικαστικά

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ | Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2007

«Ζούμε ένα όργιο ανεκτικότητας»

Jan Fabre is well known for pushing the boundaries of any art form he works with and is considered by many to be one of the most extraordinary artists of our time

Γεννημένος στην Αμβέρσα το 1958, ο Γιαν Φαμπρ είναι ένας από τους πιο πολυσχιδείς και παραγωγικούς καλλιτέχνες της εποχής μας. Ο ίδιος έχει συνοψίσει τις διάφορες πλευρές του έργου του με τη φράση «Ζω (σ)το θέατρό μου και πεθαίνω (σ)τα σχέδιά μου». Εχει παρουσιάσει σχέδια, γλυπτά, κατασκευές και εγκαταστάσεις σε εκθέσεις στην Αμβέρσα, στο Παρίσι, στη Ρώμη, στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και αλλού. Εχει επίσης εργαστεί ως χορογράφος, σκηνογράφος και σκηνοθέτης για το θέατρο και την όπερα, έχει γράψει θεατρικά έργα και έχει σκηνοθετήσει ταινίες.

Ο Γιαν Φαμπρ βρέθηκε στην Αθήνα για δύο λόγους: ο πρώτος ήταν η παγκόσμια πρεμιέρα του έργου του «Ι am a mistake» («Είμαι ένα λάθος»), στο Μέγαρο Μουσικής Αθήνών, η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη. Το κείμενο είναι ένας παραληρηματικός μονόλογος που εξελίσσεται εν τέλει σε ένα αντικομφορμιστικό μανιφέστο του δικαιώματος στο σφάλμα μέσα από εξομολογήσεις και διαμαρτυρίες. Πρόκειται για ένα σύνθετο θέαμα μουσικής, χορού και εικόνας, όπου ο διάσημος φλαμανδός καλλιτέχνης υπογράφει τα κείμενα, τη χορογραφία, τα σκηνικά και τη σκηνοθεσία ενώ τα φιλμ η Σαντάλ Ακερμαν. Ο δεύτερος λόγος παρουσίας του Φαμπρ στην Αθήνα είναι η ατομική έκθεσή του στην αίθουσα τέχνης Α.Δ. Πρόκειται για την τρίτη του έκθεση (έχει εκθέσει ξανά στον ίδιο χώρο το 2000 και το 2004-2005), η οποία περιλαμβάνει περίπου 40 σχέδια από τη σειρά «Body Liquid Drawings» και τρία γλυπτά, ένα εκ των οποίων παρουσιάζεται για πρώτη φορά διεθνώς.

– Τι σημαίνει κυνισμός;

«Κυνισμός είναι για εμένα αυτό το όργιο ανεκτικότητας που εκτυλίσσεται στην κοινωνία μας. Δεν ξέρω για την Ελλάδα αλλά στη χώρα μου, π.χ., το να μιλάς με την Ακροδεξιά έχει γίνει μέρος μιας ανεκτικότητας που πρέπει να δεχθούμε. Αυτή η ανεκτικότητα είναι αφόρητη».

– Συμβαίνει και εδώ. Πρόσφατα ένα ακροδεξιό κόμμα εξελέγη στη Βουλή. Ο διάλογος έχει νομιμοποιηθεί.

«Ναι, νομιμοποιούνται, καταλαβαίνεις; Ολα αυτά τα πράγματα νομιμοποιούνται και νομίζω ότι είναι πολύ κυνικό το να το δέχεται κανείς. Οταν είμαι σπίτι, τη νύχτα, και βλέπω τηλεόραση, σε κάθε κανάλι βλέπω μια τηλεφωνική γραμμή πορνό. Είναι μια τόσο κυνική διαδικασία, τέτοια κατάπτωση της σεξουαλικότητας, του ερωτισμού. Βασίζεται στο να σου παίρνει τα λεφτά. Δεν βασίζεται καθόλου στον πόθο. Δεν βασίζεται στην ηδονή. Και όλοι το δέχονται αυτό».

– Μιλώντας για ανεκτικότητα, το θέμα του καπνίσματος έχει κεντρική θέση στο έργο που παρουσίασες στο Μέγαρο Μουσικής, «Είμαι ένα λάθος». Στη συνέντευξη Τύπου είπες ότι, αν ο κύριος δίπλα σου σού ζητούσε να μην καπνίσεις, θα τον σεβόσουν, αλλά ότι κανένας δεν μπορεί να σου πει να κάνεις ή να μην κάνεις κάτι.

«Πιστεύω ότι έχει σημασία να είσαι ανεκτικός. Αλλά, όπως είπα, αυτό που ζούμε τώρα είναι ένα όργιο ανεκτικότητας. Και νομίζω ότι αυτό είναι πολύ επικίνδυνο».

– Γιατί;

«Επειδή αρχίζουμε να δεχόμαστε όλους αυτούς τους κανόνες. Δεχόμαστε ότι πρέπει να είμαστε ευγενικοί με τον διπλανό μας, δεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να καπνίσουμε, δεχόμαστε ότι δεν μπορούμε να είμαστε κριτικοί με τους μουσουλμάνους διότι τότε θα είμαστε ρατσιστές. Το μαχαίρι όμως κόβει και από τις δύο πλευρές: εγώ πιστεύω ότι πρέπει να συμπάσχεις με τη ζωή. Αυτή η παλιά ιδέα… Πρέπει να επιλέγεις σε κάθε περίσταση ποιο είναι το σωστό να πράξεις, ποιο είναι το σωστό προς τη ζωή».

– Θυμάμαι από παλαιότερη συζήτησή μας ότι έχεις αρκετές παλαιές ιδέες. Την ομορφιά, ας πούμε…

«Ναι».

– Και πώς νιώθεις σε έναν σύγχρονο κόσμο που υποστηρίζει ότι τα έχει αφήσει πίσω όλα αυτά;

«Πολύ avant-garde».

– Αλλά γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;

«Πάλι επιστρέφουμε στον κυνισμό. Επειδή γίνεται αδύνατον να πιστέψεις. Να πιστέψεις στην ομορφιά. Επειδή, νομίζω, το να πιστεύεις σημαίνει να είσαι ανεξάρτητος».

– Είναι απαραίτητο να πιστεύεις;

«Με την έννοια που εγώ πιστεύω στην ομορφιά. Νομίζω ότι αυτού του είδους η πίστη σημαίνει την απομάκρυνση από την ιδεολογία».

– Βλέπεις την πίστη ως το αντίθετο της ιδεολογίας;

«Ναι, φυσικά. Νομίζω ότι ο τρόπος με τον οποίο συλλαμβάνω την ομορφιά είναι ότι αποσπάται από οποιαδήποτε ιδεολογία. Επιπλέον, υπερβαίνει την ηθική».

– Είσαι θρήσκος;

«Γνωρίζω κάποιους ανθρώπους που πιστεύουν σε θρησκείες. Και υπάρχει κάτι πολύ όμορφο σε αυτό. Ο στοχασμός είναι πολύ σημαντικός. Το γράψιμο ή το σχέδιο είναι για εμένα μια μορφή στοχασμού. Σημαίνει να βρίσκεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου. Συνεπώς υπάρχει κάποια σύνδεση με τη θρησκεία αλλά όχι με την έννοια του δόγματος. Οι άνθρωποι που πιστεύουν πραγματικά δεν χρειάζονται την Εκκλησία».

– Στον «Μονόλογο ενός μανιώδους καπνιστή» υπάρχει η αίσθηση του να κάνεις κάτι παρά τη ματαιότητά του…

«Ναι, αλλά η τέχνη δεν είναι “ένα κι ένα κάνουν δύο”. Η τέχνη είναι “ένα κι ένα κάνουν τρία”. Ολη σου η γνώση, όλη σου η εμπειρία δεν αρκεί για να δημιουργήσεις ένα καλό έργο τέχνης. Πρέπει να περάσεις στο απρόβλεπτο. Πρέπει να συνεχίζεις να προσπαθείς ακόμη και όταν πέφτεις κάτω. Αλλιώς δεν υπάρχει ελπίδα να αλλάξεις κάτι».

– Τι θα άλλαζες;

«Την εικόνα του ανθρώπου. Τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του. Ξέρεις, σκέφτομαι ότι δεν τα έχουμε πάει τόσο άσχημα. Πάντα συγκρίνω τους ανθρώπους με τους αγγέλους. Βλέπεις τον άγγελο, είναι τέλειος, είναι πρωτότυπος, είναι μοναδικός. Και βλέπεις τον άνθρωπο, δεν είναι πρωτότυπος, δεν είναι μοναδικός, υπάρχει κίνηση. Είναι πάντοτε ένοχος. Αλλά, την ίδια στιγμή, το πιο σέξι μέρος του σώματός μας, το μυαλό, όλον αυτόν τον καιρό δεν τα έχει πάει τόσο άσχημα. Πριν από 70 χρόνια στη χώρα μου τα παιδιά δούλευαν ακόμη. Δεν συμβαίνει πια. Πιστεύω απολύτως ότι αυτό έχει να κάνει με μια αίσθηση ομορφιάς».

– Που αναζητούμε, εννοείς;

«Ναι, που αναζητούμε. Που μας κάνει καλύτερους».

———–

Διαβάστε το τι γράφτηκε στο εξωτερικό για την παράσταση:

The Herald: “Orgy of Tolerance”

Süddeutsche Zeitung: “Die nackte Gier”

Time Out New York: “Orgy of Tolerance is…tolerable”

Peak Performances: “Orgy of Tolerance: Critical Afterthoughts”

Heritage & Culture: “Theatre Review: Orgy of Tolerance”

Times Online: “Jan Fabre’s Orgy of Tolerance”

The Guardian: “Theatre preview: Orgy Of Tolerance, Glasgow”

CultureBot: “Orgy of Tolerance”

Troubleyn//Jan Fabre: “Orgy of Tolerance”

"Reacting to the alarming growth of neo-fascism worldwide and particularly in Europe, Belgian artist Jan Fabre takes a provocative stand with his newest work: Orgy of Tolerance. With the numbing realization that he lives in an age of normalcy and neo-fascists – where nothing is forbidden anymore – his navel is knotted with the extremism of tolerance and like Monty Python, his new show pricks the bubble of instant gratification. " -CultureBot-

Some text & lyrics used in ORGY OF TOLERANCE

---

EVERYBODY TALKS ABOUT FREEDOM

(lyrics: Dag Taeldeman)

Everybody talks about freedom freedom
So let’s get some
Everything’s good good
Great great
Normal liberal
Acceptable adorable
Ignorable ignorable
Damn!!! Right!

You can be a fascist, communist,
Racist, Budhist
Catholic, Muslim,
Scientist, terrorist,
Jesus Christ, Anti Christ,
As long as you don’t bother anyone
Damn!!! Right!

What about dildo’s, god knows we need those
Gucci Prada
Dolce Gabana
Sexslaves Lexus
Mercedes mistress
Anal bleeching
Implants webcams
(Tony:) Just dial 911 210 94 74 and keep your credit card ready!

What about fashion
Passion compassion
The need to express the extreme
The obscene the obscure
The smuth the puss
The filth the dirt
Perverse exuberant
As long as you pay for your excess
Let me give it to you in Croatian!
Damn!!! Right!
(Goran)

What about dope
What about religion
Sniff it through a cane
Going straight to your braincells
What about copying
Who’s the original?
Do I copy you? Do you copy me?
And if I can’t copy you
Am I a genuine original?
Damn!!! Right!

---

FEAR SUBLIME

We are here to thank our beloved government, who has taught us how to fear but above all how to use it!
What would our lives be without this most basic human instinct?
Fear creates work.
Without fear: no war, no jobs.
No chance to see the world for our dear sons and daughters.
And thanks to the government, we have whole residential areas
contained inside concrete walls, were our beloved senior citizens
together with pink flamingos and their grandchildren can live peacefully
without Afro-Asian-homosexual loving-curry smelling-Muslim chanting-yoga stretching-sushi eating intruders.
And we are grateful
that we can now build new “Paradises of fear” around our globe.
Remember Abu Ghraib
where our newly empowered sons and daughters
were able to practise human dog-training and human architecture.
We say thank you fear!
Without fear we might not be safe!
Safe from things like love.
Love-camouflage is evil.
With fear we can be suspicious
and suspicion creates safety.
We all must make sacrifices
to have the privilege to live in this clean, safe and comfortable land.
So let us all come together and thank this most basic human instinct.
Fear sublime!

---